Bu görüşmede Prof. Dr. Haluk Savaş Bipolar (iki uçlu) bozukluk hastası olan eğitimli meslek sahibi bir kadının evlenme, ilaç kullanırken hamile kalma, çocuk sahibi olma, artmış cinsel dürtü ve aldatma riski konularındaki sorularını yanıtlıyor. Görüşme öncesinde hastadan sesli kayıt ve bu bilgilerin web vs. gibi ortamlarda hasta kimliğini belirtmeksizin yayınlanabileceği konusunda izin alınmıştır; Görüşme sırasında bu izin sesli olarak da teyiden yeniden alınıyor...

Bu görüşme notlarının iznsiz başka bir yerde yayımlanması hukuki sonuçlar doğurur. Bunların yayımlanması Prof. Dr. Haluk Savaş'ın iznine tabidir... 

Hasta: Bu defa buraya gelirken çok zorlandım doktor bey.

Psikiyatrist: Nasıl?

Hasta: Kendimi çok değişik hissediyorum. Bu aralar özellikle bir şeyler yapmak istemiyorum, çok yemek yiyorum ve uykum geliyor. Aşırı derecede yemek yiyorum ve çok kilo da aldım.

Psikiyatrist: Depresyondasınız öyle mi?

Hasta: Aslında depresyonda değil fakat çok fazla uyku ihtiyacım var ve hiçbir şey yapmak istemiyorum.

Psikiyatrist: İlaç olarak ne alıyordunuz?

Hasta: Ketiapin, Karbamzepin, Sertralin, ve Aripiprazol.

Psikiyatrist: Peki... Genel olarak depresif ve üzgün müsünüz?

Hasta: Aslında değişiyor; Mesela gezmeye gittiysem arkadaşlarımın yanındayken mutluyum ama derse girmek istemiyorum. Çok büyük bir yorgunluk ve isteksizlik var. Son bir haftadır sürekli uyumak istiyorum. Geçen sizin verdiğiniz ödevi yapmadım mesela.

Psikiyatrist: Vakit mi bulamadınız, nasıl oldu?

Hasta: Hayır, isteksizlik tamamen.

Psikiyatrist: Olabilir, çoğumuz böyle ödevleri yapmakta güçlükler çekebiliriz.

Hasta: Aslında ben herhalde şöyle bir durumdayım; ilaçlar beni iyileştirsin ama ben hiçbir çaba göstermeyeyim. Bilmiyorum, aslında bu aralar yorgunluk ve uyku halini çok fazla hissediyorum. Özellikle son 1 haftadır.

Psikiyatrist: Mevsim geçişlerinde hastalıklarla ilgili değişiklikler olabilir. Depresif dönemden manik döneme veya manik dönemden depresif dönemlere geçişler olabilir. Bu sizi rahatsız edebilir.

Hasta: Bilmiyorum ama bu aralar çok dengesiz oldum doktor bey. Bir erkek arkadaşım var biliyorsunuz daha önce bahsetmiştim size. Onu hayatımın merkezine aldığımı söylemiştim. Ona çok çabuk öfkeleniyorum, bağırıyorum hatta küfür ediyorum. Sonrasında da kendimi suçluyorum, niye böyle yaptığımı düşünüyorum. Sürekli bu döngü içerisindeyim. Bir de birkaç hafta önce de kardeşim boşandı, 5 yıllık bir yuva yıkıldı. Buna da çok üzüldüm, bilmiyorum acaba bu mu tetikledi hastalığımı. Çünkü çok dengesiz bir haldeyim.

Psikiyatrist: Yani davranışlarınızı kontrol etmekte bir sorun var.

Hasta: Evet.

Psikiyatrist: Peki uyku düzeniniz nasıl?

Hasta: Uyku düzenimde çok büyük bir problem yok. Erken yatıyorum ama ona rağmen sabahları uyanırken sorun yaşıyorum. Bugün de çok zor uyandım yataktan kalkamadım neredeyse.

Psikiyatrist: İlaçlarınızı gözden geçirip dozlarında değişiklikler yapabiliriz. Sizin tiroid değerleriniz de düşük bunları yükseltmemiz gerekir. Çünkü tiroid değerlerinin düşük olması birçok psikiyatrik rahatsızlıklara neden olabilir. Yorgunluk, isteksizlik, depresif hal gibi.

Hasta: Olur, peki. Ama size şunu söylemek istiyorum internette bazı yorumlar okumuştum, Bipolar hastalıkla ilgili. Çok kötü bir hastalık, hiç geçmeyecek, bir iyi bir kötü gibi. Bu yorumları okuyunca moralim çok bozulmuştu ve üzülmüştüm.

Psikiyatrist: Anlıyorum sizi ama doğru bir tedavi almak ve iyi bir hekimle düzenli görüşmek bu hastalık sürecinde çok önemlidir. Hastalar bilinçlendikçe hastalığın seyrini etkiliyor. Bizim kitapçıkları bastırma sebebimiz de bu.

Hasta: Evet.

Psikiyatrist: Siz o kitapçıktan bir tane alın ve inceleyin. Ayrıntıları mutlaka okuyun.

Hasta: Tamam doktor bey.

Psikiyatrist: Sizin aklınıza takılan bir şeyler veya başka sormak istediğiniz başka bir şey var mı?

Hasta: Şunu sormak istiyorum aslında size. Hamile kalıp doğum yapmak mümkün mü bu hastalıkta?

Psikiyatrist: Evet, hepsi mümkün.

Hasta: Ama hastalık tekrarlıyormuş değil mi?

Psikiyatrist: Evet, ilaçları kullanmazsanız tekrarlama riski var.

Hasta: Hamilelikte de ilaçlar kullanılmayacak.

Psikiyatrist: Hamilelikte kullanabileceğiniz uygun ilaçlar var.

Hasta: Peki şunu söyleyeceğim size. Bu sadece hamilelik ile sınırlı bir süreç değil. Yani 9 ay ile sınırlı değil.

Psikiyatrist: Emzirme döneminde de geçerli.

Hasta: Bebek olunca uykusuz kalacaksınız.

Psikiyatrist: Haklısınız, ama onun da çaresi var.

Hasta: Hepsinin bir çaresi var yani... J

Psikiyatrist: Elbette. J

Hasta: Ben hep şöyle düşünüyordum. Evlenirsem eğer çocuk istemeyecek biriyle evleneyim ki sorun yaşamayayım...

Psikiyatrist: Hayır, bunların hiç birine gerek yok. Evlenebilirsiniz, çocuğunuz olabilir sadece bu süreçlerde eşinizden biraz daha fazla destek almak gerekir...

Hasta: Anladım, ben çok umutsuz bakıyordum bu duruma.

Psikiyatrist: Hayır hayır, kesinlikle böyle durumda olan çok sayıda hasta var. Bipolar bozukluk olup da çocuk sahibi olan ve çocuklarına bakabilen hastalarım var.

Hasta: Peki, manik-depresif bir kadın bir çocuğa bakabiliyor mu?

Psikiyatrist: Bakabiliyor...

Hasta: Kaygı düzeyi yüksek ve depresif olsa da mı?

Psikiyatrist: Hastalıkta eşinin desteği ile kadın çocuğuna da bakabilir.

Hasta: Peki, böyle evlenen bir bayan hastanız, daha önce görmüşsünüzdür mutlaka, eşinden destek alınca durumu nasıl oldu? Daha mı kötüye gitti yoksa sorun yaşamadı mı?

Psikiyatrist: Evlenip de daha kötüye giden bir hastam olmadı şimdiye kadar.

Hasta: Hı hı.

Psikiyatrist: Yani şöyle söyleyeyim size önceden hastalığı olanlara evlenme konusunda daha olumsuz cevaplar verirdim. Fakat zaman içerisinde yapılan araştırmalar da gösterdi ki insanlar yalnız başına olduklarında hastalığın seyri de kötüye gidebiliyor. Yani toplamda evlenip de iyiye giden daha çok hastam var, kötüye giden hastam ise yok denecek kadar az diyebilirim.

Hasta: Yani kötüye giden hastalar da var.

Psikiyatrist: Mutlaka öyle istisnai durumlar vardır yani.

Hasta: Bilmiyorum doktor bey, karşıma öyle biri çıkar mı onu da bilmiyorum? Geçen mesela beni birisiyle tanıştırdılar. Ama çok beğenmedim fiziksel açıdan. Bir de şöyle bir durum var doktor bey. Daha önceden başka bir doktor söylemişti bana. Eğer fiziksel açıdan beğenmediğim, beni tatmin etmeyen biriyle evlenirsem daha sonradan onu aldatabilirim.

Psikiyatrist: Bundan endişe ediyorsunuz?

Hasta: Evet, böyle bir durum söz konusu olur mu diye korkuyorum. Hani bu hastalığın seyrinde de cinsel istekte artış olabiliyor.

Psikiyatrist: Evet, haklısınız hipomanide, manide cinsel istek artışı olabiliyor.

Hasta: Evet ben de böyle bir durum yaşamaktan korkuyorum.

Psikiyatrist: Yani bu durum eşinizin fiziğine bağlı bir şey değil. Hastalığın arttığı dönemde eşiniz çok çekici bir olsa da sizin davranışlarınızda değişme olabilir. O başka bir şey. Cinsel dürtü ve kontrolde azalma bazen çok istisnai davranışlara yol açabilir. Örneğin hasta eşine çok kızgındır ve o dönemde eşinden daha az çekici biriyle birlikte de olabilir...

Hasta: Anladım. Peki, tedaviye bu şekilde devam edersek böyle bir istek tekrar ortaya çıkar mı?

Psikiyatrist: Cinsel dürtü artışıyla karşılaşabilir miyiz, diye soruyorsunuz değil mi?

Hasta: Hı hı.

Psikiyatrist: Yeterli takibi ve müdahaleleri yaparsak kontrolsüz cinsel dürtü artışının önüne önemli oranda geçmek mümkün...

Hasta: Anladım. Yani bir yandan evlenmek istiyorum ama bir yandan da böyle bir durumun yaşanmasından korkuyorum. Hem yalnız kalmak istemiyorum yanımda biri olsun istiyorum hem de korkuyorum. Yani değişik bir şey bilmiyorum.

Psikiyatrist: Bu korkuyu anlıyorum, hastalığın doğasına da uygun bir durum ama bunun tek başına büyük bir tehlike olmadığını söyleyebilirim.

Hasta: Anladım. Bir de ben güvenmek istiyorum doktor bey. Ayrıca çok kıskancım. Belki de şüphecilikten bilmiyorum. Bu da hastalığın bir seyri mi bilmiyorum.

Psikiyatrist: Kıskanıyorsunuz yani?

Hasta: Evet.

Psikiyatrist: Peki, aklınıza gelen başka bir soru olursa sorabilirsiniz?

Hasta: Tamam, teşekkür ederim doktor bey.

Psikiyatrist: Başka sormak istediğiniz bir şey var mı?

Hasta: Yok.

Psikiyatrist: Ben sizin rızanızı tekrar teyid edeyim bu arada. Sizin anlattıklarınızı yazıya dökerek diğer hastalarımızın da faydalanması için web sitemizde paylaşmamızda bir sakınca var mıdır?

Hasta: Benim anlattıklarım o kadar dikkat çeker mi ya da önemli mi?

Psikiyatrist: Tabi ki. Sorduğunuz cinsellik, aldatma, hamilelik gibi sorular oldukça ilgi çekici ve diğer hastalarımızın da merak ettikleri sorular. 

Hasta: Tamam o zaman, onaylıyorum, paylaşabilirsiniz...

Psikiyatrist: Bu bilgileri paylaşırken kesinlikle kimliğinizi açığa çıkaracak bilgiler kullanmayacağımızı da tekrar hatırlatayım.

Hasta: Tamam doktor bey, teşekkürler.

Psikiyatrist: Ben teşekkür ederim izin verdiğiniz için. Başka eklemek ya da sormak istediğiniz bir şey var mı?

Hasta: Ben çok fazla sigara kullanıyorum doktor bey. Bana bir ilaç önermiştiniz. Yan etkileri var mı acaba?

Psikiyatrist: Hayır Vareniklin’e başlayabilirsiniz, onda sorun yok.

Hasta: Tamam. Ben bir de şeyden korkuyorum doktor bey, bu ilaçları çok fazla kullanıyoruz. Yaşlanınca yetmeyecek bu sefer hangi ilaçları kullanacağım diye düşünüyorum. Bir de şimdiden fiziksel görünüşümü beğenmemeye başladım. Bu durum yaşlanınca nasıl olacak diye düşünüyorum. O yüzden size sürekli ilaçları azaltalım diyorum.

Psikiyatrist: Anladım, şimdi çok dolaylı bir düşünme tarzınız olmuş. Siz yaşlanınca daha depresif olmayacaksınız. Fiziksel olarak değişseniz bile daha depresif olmayacaksınız. Bu insani bir şey yaşlanıyoruz ama bu bizim depresyona girmemize neden olmuyor. İkincisi, sizin kendinizi çirkin görüyor olmanız sizin yaşlanmanızdan dolayı olan bir şey değil. Depresyonun sizi etkileyen çarpık bir düşünce örüntüsüdür. Depresyon insanı kendi kendine çirkin gösteriyor. Depresyon düşüncelerinizi çarpıtıyor, o nedenle böyle düşünüyorsunuz.

Hasta: Anladım.

Psikiyatrist: Başka sormak ya da eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Hasta: Yok doktor bey.

Psikiyatrist: Peki ne kadar süre sonra görüşmek istersiniz?

Hasta: Siz nasıl derseniz doktor bey.

Psikiyatrist: O zaman 3 hafta sonra diyelim uygun mudur?

Hasta: Evet.

Psikiyatrist: Tamam o zaman 3 hafta sonra görüşmek üzere.

Hasta: Teşekkür ederim doktor bey, görüşürüz... 

*Dikkat bu görüşme notlarının yayınlanması hastanın özel izni ile gerçekleşmektedir. Bu bilgilerin izinsiz bir biçimde başka yerde yayımlanması hem hasta hakları hem de telif hakları açısından sorun teşkil edecektir.